November ni 2, 2019 khan Assam Administrative Staff College, Khanapara hmunah Hmar Indigenous Peoples' Forum (HIPF) chun High Level Committee for Implementation of Clause 6 of Assam Accord 1985 (HLC) chu zu hmuin, Barak Valley sunga Hmarnauhai hmakhuo ding ngaituo a nih.
Hi huna hin keikhawm HIPF member ka nina angin ka zu thang ve a, palai mi 4 - Dr. Vanlallien Pulamte, Pu Lalzawmthang Hmar, Pu James Lalnunsang le kei kan zu fe a. Hmar mipui mi lo tawngtai pektu an tam bawk leh, ring nek takin High Level Committee chun an mi lo bengkhawn vieu a, lawm a um hle.
Sawrkar minister-hai dawrin vawi duoi lo ka lo suok ve ta hlak a, hi tuma kan ram suokna hi chu ropui ka ti ngawt el. September ni 17 khan HLC kuomah kut keiin rawtnahai kan lo zu peklut ta bawk a. Hi tum vek hin Pu Nilay Dutta, former Arunachal Pradesh Advocate General khawm a chengna inah kan hmalawkin kan zu hmu ta bawk. Hi lei hin tuta HLC committee khawm hin HIPF hi a ngaipawimaw pha niin ka hriet.
Tuta tuma Assam le Central sawrkara rawtna ei siem lai hin, thupui 5 tha tak tak a um a. Chuonghai chu:
1. Jhumland Permission nghet nawkzuola a um theina dingin Sixth Schedule hnuoia sie (Jhumland sungah hin Hmar khuo 70 a um).
2. Hmar medium Higher Secondary level chena dawmsang le MIL zirtirtu nghet nei. Assam University hnuoiah Hmar hi department puitlinga siem.
4. Hmar Literature Society, Assam hi Anandaram Borooah Institute of Language Art & Culture hnuoia sie.
5. Hill Mouza ngirhmun sukfel le Jhumland area sunga ramdang mi umhai hnawtsuok.
6. Assam state-ah Upper House a lo um a ni chun Barak valley sunga Hmarnauhai ta dinga seat sie.
Hi a chungahai lai hin Language (tawng) hi ka'n hnikna tieng tak a ni bawk a, HLC hmaah khawm ka hril ve umsun a ni nghe nghe.
Hmar hnam hi Pathienin ngirsuok ding a ti ni chun, tuta tuma tuifawn hi a hun ni dingin ka ngai hiel ta a. Tupa varna le nawrna lei ni lo, Assamese-hai boruok sukvir leia hun remchang ei hang hmu hih lawm a um bek bek el a nih.
Ka lawm bek bekna pakhat nawk chu, All Assam Student Union (AASU) Chief Adviser Samujal Battacharya'n AASU thuoituhai le HIPF palaihai inhmelhrietna a mi siempek kha a nih. Ei rawl Assam sawrkarin a ngaithlak theina ding chun AASU hai le inzawmna tha tak nei hi makmaw a ni a. Ei lo nei ngai naw leiin ei rawl ngaithlak a ni ngai naw niin ka hriet.
Tuta HLC le ei inbiekna hin ra tha a'n suo ngei ei beisei a. Ei thil dit po po a rengin ei hmu naw khawma, pakhat bek ei hmu chun Barak Valley el bakah, Assam rama Hmarhai ngirhmun hih nghet nawkzuol hle dingin ka ngai.
HIPF Ngirhmun: HIPF member-hai hih ringzo kan um le um naw chu ka hriet naw a. Ka hrietchieng em em le ka hril ngam ruok chu, sum hlep ding zawnga inhmang kan ni naw a. Hmar hnamin a mamaw ta em leiin Hamr Inpui, Barak valley Region-in organisation po po ko khawma an indin a ni leiin, a pawimawzie chu hriet thei a nih.
Guwahati tum 2: Thla 2 sungin Guwahati vawi 2 HIPF hi a tlung hman a. Hi taka sengso po po hi Hmar Inpui, BV Region tum vawng a nih. A vawi khatna khan mi 4 palai kan fe a, cheng sing khat (10,000), a vawi hnina hin palai 4 baawk kan fe a, cheng sing khat bawk kan chawi.
Thu Kharna: Hmar mipui ei inthuruol a, a tawp chena ei bawzui chun hlawtling ngei ei tih, ti hi ka ring tlat. Mizoram-ah Autonomous District Council ei hmu nawna san chu Hmar le Hmar ei inkal lei a nih. Hieng thil po po hih ei hriet a, ei tlukna ngaia tlu ta lo dingin inremna hi a pawimaw hle nih.
Lalpa'n mi umpui sien, Hmarhai ta dinga khawvel thar a hung suok ngei nuom a um tak zet.
Tags
Chanchin Lawrkhawm