Hmar Love Story: "PI LALRAMTHANG" - By Lalthangvung Songate

  
{Hi article ziektu Pu Lalthangvung Songate hi Pherzawl District-a um niin, Pherzawl Govt. High School headmaster anthawk a pension hnungin, tuhin Pherzawl District (Manipur) Development Consultant (Self-Designated) angin Pherzawl District puitlingna dingin hma latua thang mek a nih.
Pu Lalthangvung Songate hin a bu ngeiin a thuziekhai a lo insuo ta  a. Sangai Express a khawm lo ziek rawp ta hlak a nih. - Editor}
           
Thlasik rilpui, Dec 19 2006 tuk zingtieng khawvar hma’n ka tho a, ka  dawr le ka in inkar a hla leiin ziengtienga dawr hawng ding chun inhma taka tho a tul hlak a. Thlasik lai chu inhmat nawkzuol a tul bakah kan khuo a’nthawk Aizawl bus chu zing dar 6 vela suok dawk hlak a ni leiin station bul vela dawrhaia chun bus phur ding hmeruo, bufai le hmarcha-bag hai chu passenger-haiin intar rak rakin an hung hnaw hlak a. Dar ruk hma ngeia inhawng a ngai hlak leiin le thei theiloa tho inhmat chu pei le peilo thu a ni nawh.

Thlasik a khawm a rilpuilai tak a ni leiin hi tuk hin chu dei zuolin ka hriet a. Kawhre le hreloin ka tho a, electric ka hmet vara inrang takin thingpui ka’n lum a. Zing thingpui le hme dinga ka hung lak beihai chu ka at khawi a. Nei le neilo thu niloin kan pa hlak hi a chinlai a’nthawk dawrkainau a ni leiin zing thingpui hi hme boin um theilo a ni a. A tho chara thingpui, dumziel inhnik tawk tak le bei umlo chun lungawi theilo el a ni leiin chu thil chu a pawimaw taka ngai a la tul zing a.

Zan dang chu zing thingpui ding hi zanah inlumsa’n thermoflask ah ka siea zingtieng kan dawn el hlak a na. Hi tuk ruok hin chu zana kan sunghai Sartuinek, Manipur tienga inthawkin Aizawl bus hung hnawt a zan a zana hung kan inah an riek a. Kan mikhuolhai chu keithoin thingpui chu kan dawn sawk sawk a. Ka sunghai ruok chu thlasik zan sawt chenin an lan hnar bur bur zing a. Kan zantieng hme thing a la tam tho leiin an tho hun hunah bu suong el raw hai seh tiin, an dawn ding thermoflask ah ka sie a. Kan mikhuolhai leh station bula dawr tieng kan pan tah a.

Hi tuk hi tuk dang nekin tieusum a sa bik a. Kan khuo Vaitin hi Tuiruong phai hnaia um a ni leiin thlasik sung hi chu chawhma deuthaw hi nisa hmu hman lo a nih a. Thlalir pang tlak tieng khawm chu a khaw hung var ding leh inel ni awm fahran khan tieusum intawl zuoi zuoi karah a hmai de kukin a var a hung insuo ve bawk. Chuongang boruoka bus hnawt malama kan dawr tieng kan hei pan lai chun ka hnar hi a deiin a dei thlawk thlawk a. Khuo a var fel zet ti ding chun station-a ka dawr umna chu kan tlung ta a.

Dawra thuomhnaw siehai khan an mi lo nghakhla tieng deu a ni tah a. Kawt ka hei hawng a, thenkhatin inhmaw taluo ringawtin an thuomhnawhai an thak suok a. A then rik tia inawn tawn tawnin an thak bawk. Kei hlak chu ka mikhuolhai ticket ding ngaituo a tul a, zuk san thei bik lo. Chulaichun hotel thawhaiin hmang fawm ding bawngnenephit, chini, thingpuife mi hung pe rawh, passengerhai cigarettes lo ti sen pawl an um bawk. Buoi rak rakin ka um a. Hienga ei buoi khawmin ka sunghai hlak chu saminlaka mi lo zuk sawk tum khawm um lo an na.

Chuonga ka buoi lai chun phone a lo hung nawk hre vak loin , a ring a tawp tawm tepin ka hriet a, ka zuk lak leh a tawp an ruol a. A hung call nawk a: Halo ka hei ti leh “Aizawl a’nthawk Thuoma ka nih” a hung ti a. “U Thuoma maw? Iem?” ka hei ti a. “ Ee.. vawizan dar 2 vel khan kan nu’n a mi lo maksan an tah, I mi hung hnem chu ka ngai an ta hih”. Kei chun iengti tak chun am hung hnem thei ka ti che a? Ka ti leh “ I tawngbau khatin I mi hung hnem thei a ti a. “ Anleh kan hmaw, zantieng dar 5 velah in tieng I fe hma ngeiin inbe nawk ei tih,” a ta.
Hi ni tak hin chu ka taksa kan dawrah um sien khawm  ka lungril ruok a’n vak sei hle’l. U Thuomin, ‘I tawngbau khatin I mi hnem thei’ a ti chu hrilfie hranpa ngai der loin ka fie em em ringawt el a. U Thuom le hin lenlai le inruola hmangaina thuhai khawm lo inbattuo ve phak ka nih a. Chuonglai zinga a zei naw deu ie tia u Sanga (kan pa) hi lo nei lem ka ni ta hnung khawma hieng lawma a mi la ngaina em em zing el hin ka lunglai hrap khing  chu a kei hning tak meu ni’n ka hriet.’ Kum khat bek chu mila zuk nghak hram la, ka graduate charin sawrkar sin chu ka hmu nghal el ding a nih’ a tihai dam khan ka lungbawr a suk dawt dawt a. Chu el baka, Shillong tieng a zuk liemthlak chara U Sanga ka lo zuk nei el dam kha hi ni hin ka la zuk inphalam thar a.

Anni pahni hi Shillonga a ruola college kai an nih a, an kaina ruok chu an ang nawh. U Sanga hi dawrkai hausa tak nau a nih. Zote tiksie mi ti vet hi nawtbo tum niawm fahran tak khan ruollai a thilphalin ruoltha khawm a umna tieng tieng chu a hau thei rieu a. Nu le Pa, khuo le venghaiin college tha taka kai zinga an ring kha nitina a hun lo hmangna chu Cinema Hall, Ward Lake, Golf link, Police Bazaar, Laitumkhra le Tir inkhelhai a lo nih a. Chuong thil chu U Thuoma hin kam khatte khawm a hril dawk ve ngai nawh  a. Khuo tieng a hung suok ch^ng khawm smart tawk takin scent rim inhnik hnik hai a’n kap a. A chang changin kan inah  a hung leng ve hlak. Kei khawm chun lo be tha’n inza le ngaina hmel takin ka lo pawl ve hlak a. U Thuoma lem hi chu a hung suok phawt chun kan in hi a zawngawlna ti ding khawp a nih. Tawng rawn rak lo neitu insa deu runa um hlak hi a ni a. Ei chang velna ding hluo rak rak hin a lo umin; thawsuol pala ei lo khak met dam kha a lo thlakhla’m a ni ding aw  ti ang deu hin a um hlak.

Hun a hung sawt pei a, U Thuoma kha inchukna tieng a thaw nasa deu deu  leiin veng tieng a hung suok inkhat deu deu a. Chu laizing chun U Sanga ruok chu a’n chukna tieng a thlada deu deu leiin vengah a um rawn deu deu nawk thung. Kan inah deu ngawt khan a hung leng el ta a, ruolttha inti laizing khan hmangaina’n  zung a hung kei tan tah a. A zei bawk si, monet scent a hung innal hem hawma a mi hung kuo chawt dam chun hmangaina a pung duok duok el ti dingin a um pei a. Zan khat chu whiskey a hung hmuom meta a mi hung kiss lem chu ei zawngsaka a khel ram chen khawm tlung el theina a lo nih.

Ei nunghak lai khan chu a zei zei kha ei ti zawng a lo ni a. Amiruokchu hun hai hung inher peiin mi ti dan danin nauhai ei hung nei a. Inneina kutsebi khan ei pasalhai kha kawl angin thlung det nghal lo chuh, midang laka an lo zei ve pei bawk. Ka ring bak dai khan U Sanga kha a lo nuhmeimi nawk nghal. A chanchin ka hrietchieng deu deu khan lungsenin ka puokkawi naw chau a hung ni’l tah a. A zeina kha ka hnam na’n a hung inchang a, a zei po leh ka ngei ti dingin a hung um el tah. Nau le te inkara hei hnungkir  ngaina um ta bawklo; hnungkir inla nuthlawi ni’l ta ding bawk. Chulaiah a mi diriemtu ding hlak bo bik lo ding, ka ngai ngam hlawl naw bawk.

Mani tawka ei nunghak ve lai khaw khatah chau niloin biel a hril kai ve ei nih a, hmel tieng khawm tha tawkah ei inngai a. Ka nupui hnung hin kan hmuchieng  deu deu a, ka lo tha bek bek nawzie ka’n hrietchieng chau a ni a. Ka mit le hnar, nakawr le bau an umna ding dinga um ve ringawta piengsuol naw chau ni’n ka hung inhriet a. Tawngkam hin hmel a lo puntir ve thei ngai hlak khawm ning a tih. Khang ang lawma nunghak sung a hlutsakna ka lo hlaw ve kha Pathien zar lieu lieu ni’n ka hriet a. A hun thu khawm chu a lo ni bawk ; Khang hunlai chu tulai ang hi a’n naw a, tha raklohai khawm inlar laklaw chun khaw dang dangahhai an hung inlar peia nuhmei lungril tlawm chun a tha tak taka inngai a lo awl ve khawp el. Tawng nuomna malsawmna kha ka lo dawng ve bawk. Ka kawla hin chu mi an ngui bawr bawr thei nawh a. Mi tawng nuom hnam, Khawbunghai farnu ka lo ni a, thenkhatin an mi sawisak hlakin; Khawbung hi chu mi tawng nuom an na, an papuihai lem chu tuiah an lilut khawma an tawng a chawl nawh, a so bawr bawr el hlak an ta. Innui bawr bawrin kan hril hlak. Hiengang malsawmna ka lo dawng hi hlutsak ka lo hlawna chu ni ngei a tih.

U Thuoma kha a ti ang ngeiin a graduate hlimin Custom Department-ah Inspector a’n ziek kai nghal a. Meghalaya le Manipur-ah hai iemani chen a um hnungin Aizawl-ah a hung insawn phei a. Chuong chuh lo hre derlo khan Foreign blanket man tlawm deu deua lilam (auction sale) hmu thei a nih an ti ka hriet leiin Custom Office, Aizawl ah tuokfuk tumin ka va lut ve a. Thawktuhai chu thil umdan ka hei indawn pei a. Thenkhat chun ka hrietnaw ngei ie an ti a, a um el thei ti pawl khawm an um bawk. Mi hei indawn dawn kha inhawi ka ti ta nawh a. Hmun khatah khan tlang nello zetin ka thung ta ringawt a. Iemani chen hnunga nu fel deu pakhatin kan hotupa’n hrieng a tih, saw room saw hei hawng la va lut el rawh. Ka va en a, tukhawm an umnaw lai tak a nih a ta.

Officer ama khata a’n thung laia hei lut el chu iemani ti tak khan ka ngam naw rieu a.Sawt fe ka ngir a. Ka lut vat naw chun midang hung lut an ta chang naw rawi ka tih ti ka’n lau bawk. Hang lut el chu ka la ngam naw deu bawk. Pathum dam ka chang thei chun pahnih zawr ka ta, pakhat a hlawkin ka nei thei ding a na , ti ka ngaituo sen bawk. Chuonga lut le lutnaw ka saikar lai chun midang an hung lut nawk a. Thuomhnaw dit an ni naw khera an suok nawk vak a. Chuphingleh ka zuk huoi meta kawt ka hei hawng a, puonzar ka hei hawk dek dek a. Lut malamin Pu, hung lut thei ka ti? ka hei ti a. Hung lut rawh iem lekha ziek zing pumin mi en lo khan a hung ti a. Ka ringnaw tieng taka U Thuoma kha a lo ni zing el a. Ka’n zak em leiin a mi hmu hmaa hei suok nawk el ka tum a. Ka’n hemkir met ti ding chun a mi hei en a, ‘Eee…nang I ni maw?’ a ta. Kei khawm chun ‘U Thuoma kha I lo ni zing maw?’ ka ti a. A ngir a, a tho hmel hmel khawm hre hman naw nih ti khawp chun ka’n in en a, ka hmai vun an hning sap sapin ka hriet. Ka kut hi chel tlakah I la ngai chun la zuk inchibai inla ka ti a. Ama chun ni e, a ta. Kan hang inchibai chun ka kut hi a’n thla thei ta nawh a. A mi kei hem a,  ka hnungtieng a’nthawkin “ka lungrila Ainawn parmawi , chuoini umlo, a vanglaia ka phawi ph^k ve lo, a par vawi khat tuoi tienga pum ruongam bek hi kg iengzam a la tling ding chu hang pawt kang ve reng reng nawm ei nim ie” a ta. Ka phingnama chungtieng le hnuoitieng pawi tawklo char ti ding chun a mi pawt kang lawk a. Ka zang maw? Ka ti a. I zang nawh ei, ka ring ang chuh I ni naw deu. I lungril a sawl deu amani ding, a tia.

Nidanga U Thuoma kha chu a ang ta naw hle chun ka hriet a. Khang chen kan inngaizawnga chuh ka nene hlek tla khawm hi tawk ngailo hrim hrim a na. Kha tum ruok khan chu ka tangnem hnuoi tiengpang kha a kawrchung ban sa deu hlek sanah khan a hung inhnengtir  met a. Chu el dittawk lovin a kut inzuk malam khan zuk ti khawp em ni deu silo’n a mi zuk tham met bawk a. A current chu infepaw ngei a tih. Hienga U Thuoma a lo hei danglam el theina san ding awm ka ngaituo a, khawsakna ngirhmun hei inkang deuna hin a nghawng chu ni tak dingin ka ring a.

Lal Davida, Joseph le Daniel hai ngirhmun ei hang suilet chun Joseph le Daniel chun hringnuna tluonsuokin Pathien le mihriem mithmuah khawm kam inden nawna ding hrim hriet a um naw a. Davida Pathienin ka lungril ang put a ti ruok kha chu Uria nuhmei, Bethseba le an chanchin leidar ruol ruolin a vuong el a ni kha. Hausakna le inlalnahai hin mihriem nun a nghawngzie inhrietna chuh; Davida kha a ram sunga Pathien tilo chu iengkima iengkim ngirhmuna um a na. Pathien zuk hre tha vak khawm a lo awl ning a tih. Joseph le Daniel hai ruok kha chuh ngirhmun insang taka chawikangin umhai sien khawm saltang ang chau an nina a la um tlat a nih.

U Thuoma chun, thingpui bek la dawn inla, lan thung met rawh,hlak ku chu ei mang ei sawn rak el chu tie, a ta. Thingpui special a hei inkotir a. Tukhawm la hung inluttir naw ro, a ti bawk a.Thil hnungtieng ka ngaituo leh inzakna le inphalamna’n ka sip a, hril ding khawm chu a vang rum rum a. U Thuoma hlak chu nel um em emin , a chunga iengkhawm suksuol neilo angin ka nel dan ding ngawtin a um a. U Thuoma  hi mitha hrim hrim a lo nia hieng anga mi lo welcome mei mei ni’n ka hriet a. Keia tieng chu mi lo be bek naw sien khawm phu’n kan hriet tho a. U sanga le a chunga kan khawsak dan tak kha chu mang siet rum rumna khawp a na. A sielli khawmawia, lan hmaw naw met ei tih, ka ti hlak khawm chun u Sanga’n a mi mawrlui ka nih a. Kan khawsak vawi khat tlaksiet tienga indinthar nawkna ding a tel tela a mi hei vur el kha chuh phulo hin ka’n hriet taluo a. U Thuoma mi lungril tha le zaidam ka tawng fuk hi khuonun mi lo tuorem naw sien khawm ka ta ding chun a lo hlu ngei. Leiri, mi thuokinfuol le zaidam an ni bakah kan khuoa mi, Neingaite le Pudaitehai hi chu hmun danga umhaiin an phak ka ring nawh. Mi kamchim nalo hrim hrim an na, artui hminsa khawm an se kawi zo dim ti khawp an nih.

Kan khawsakna fe pei danhai indawntuo’n hun sawt tei kan hmang hnung chun ka va fena sanhai ka hril tah a. Ama hlak chun hlimsuou’n ‘A mihriem I mi lo ditnaw khawma a blanket bek dam I dit chun lawmum naw nim, I dit zat zat hril rawh’, a ta. Kei chun tam rak inchawk theina ding khawm ka hung chawi ta naw ie, thuomhnaw dang ka lo lak tah a,blanket pasari bakah thildang a um leh sangnga man dam mi pe sa bawk inla, ka tih a. Ka ti ang chun an hung siem zung zung a. Nupuihaiin ngaizawnghlui chu, behna- tawmah bek ei la’n hriet an ti kha blanket-tawmah khawm ei la’n hriet a nih. Chuonga thuomhnaw thahnem tawk tak ka’n tel zo chun kan khuo tienga tlan hlak night bus station pan dingin Taxi’n a min fetir tah a. Ka taksa’n hmatieng pan sien khawm kan in tlung hma chu ngaituona ruok chuh hnungtieng a cham deu zingin ka hriet. Ka sunghai ka hei hmu phut chun ka ngaituonaa cham hlak zuk hril chi ni ta nghallo, hril ding ka’n vai ruoia ka lungril a’n zak hiel a nih.

A zinga chun ka thuomhnaw phurhai kan hei phawrsuok chun kan khuo ha’n an dit tawl taluo a, ka zawr ding hla naw rawi an tih,ti khawp rau chun a fe a. A’nkhattawkin, kan khuohaiin fe nawk ta rawh an mi tih a. Kan pa tak taka mi tir hratin a thanga. U Thuoma mizie chu a hrietsa vawng a ni leiin ngaizawng hlui ang deu lo ni inlang khawm chu tieng pangah chu lungril sawlna chite khawm a nei nawh. Keia tieng ruok chu mi lo ditsak vieu sien khawm ‘rukru hnawt loin an tlan’ an ti ang deuin U Thuoma lakah inphalamna ka la nei deu bawk, vawi khat khawsakna tlase tah hnunga inderthar nawkna remchang a lo ni bawk. Thil thlakhla um tak a ni zing laiin lungril pawtchat vak vak chu harsa tak a nih.

Nidang motor lam hung hma chun tuiruong hnai lema um a ni leiin Sakawrdai le a kimvelhai khawma thuomhnaw an hung lak vena a lo nih a, dawrthaw khawm a hlawk. Tu ruok hin chu thil a lo inletling ta a, Vaitin khawm Aizawl tienga dawr thuomhnaw (chalan) lak a hung ni lem tah a nih. Chuleiin, U Thuoma chu a’nkhattawka va hmu chu lo theilo angin a um el a nih. Eini khawma ei ditnaw taluo ni biklo inhmu ngun taluo chun  ngaizawng hlui le lamhlui tluk a awl, mi ti po thaw rawi ei tih, ti hi inlau khawm a um bawk. Chulaiah ei tangkaipui em emhai laka zuk khau taluo ber bur khawm remchang naw thei a ni bawk.

Kan lau ang em chu kum li sunga kan inhmu zing zing khawm khan kan tlung em naw a. Hienglai zing hin, a ruolnu kha a lo chawmhne taluo lei khawm chu ning a ta, zunthlum le B.P insang a hung nei a, a hriselna a hung tlahnuoi tiel tiel a.

Vawi khat chu, a office pindanah kan pahni chau’n thingpui kan dawn a, hienghin a hung hril ta phuta. “Tuchen hin ka hmangaina che kha ka sungrila hin bo theiloin a hring zinga, iemani chen a’nthawka ei hei inhmu nawk zeu zeu hin a hung tla thar nawk deu deu a. Ei nauhai ve ve hlak chu an vawi khat puitling vawng a’n tah tho a, iemani tin theitawp suo hnung khawma vangduoi thil a ka nuhmei Sangi hin a mi lo boral san el chun ka hung tlawk ding che a ni aw. Ti e mah chu, inpa hlak hi nuhmei zawng chu a hrasatnawna tieng tak ning a ta.In innei zinglai khawm hin hril ding chu a um zeu zeu tho a a na” a tih a. Chuong em em chu thang a tim, chuong chen chen chu ngaituo naw rawh. I thawkpuihai lai khawm chuong ding chu um tho naw ni hai am, ka ti a. Chuong em em chu thang a tim thei naw nih, ka tia khan ka ngir tlat a. Ama hlak intawlkir tum chuong loin a hrilna a khan a ngir tlat bawk.

Chuonga thingpui kan dawn lai khan chu hieng thil reng reng hi a taka tlung dingin ka ring naw a. A nuhmei hriselna kha alo tha ta naw hle ning a ta, a hringna chel tuma theitawp suoa an bawi khawma chel ruolloa thina chawnbana chel a nih ti ka ngaituo a. Muol a lo liem tah ti thu phone-a ka hei dawng chun a hamhai thlak el baka ei lungril bak zet ‘ ka la hung rawk ding che' ti le 'tawngbau khatin I mi hnem thei’ tihai khah thil dawn awlai lo tak a ni bawk. Chuongang mi beidawng laiah chun ka hnem thei naw che zuk ti chu thil inhawi lo tak ni bawk. A ti ang zawng taka zuk hnem dan ding um chuong bawk lo, thil remchanglo tak a nih. Zantieng dar nga tlung ding chu huphur a um bak el.

Post a Comment

Please Select Embedded Mode To Show The Comment System.*

Previous Post Next Post