ISU KRISTA THONAWKNA

ISU KRISTA THONAWKNA
Kum 2000 June ni 26 khan, American Broadcasting Company (ABC) chun documentary pakhat "The Search for Jesus (Isu Krista zawngna)" ti chu a'n suo a. Hi documentary video-ah hin chanchin puongtu (news anchor) inlar tak Peter Jennings chun, Thuthlung Thar lekhabu suizautu (researchers) laia mi, liberal le conservative tieng thrang ve vein, mi iemani zat chu Isu Krista hringnun, a thina le a thonawkna thuah thuhlui finfiena (historical evidance) umhai hriltlang dingin a titipui a. Isu Krista thonawkna hi ring a um am? ti chu an thupui sai tak a nih.

Hi documentary video hin a tirin engto a hlaw lem nawh. Amiruokchu, suizautu pakhat, hieng hun laia Kristien khawm la ni lo, nuhmei nawk nghalin, Thuthlung Thar a suizaunaa a thil hmu huoi taka a hril lei chun, mi na a ver ta a. Chu a trawngbau suok chu a nih hi thu hung inirsuok theina bul pakhat chuh. Amanu ngei khawm hih a khawhnungah, a suizauna (research) leia a thil hmusuok chun, Isu Krista zuitu'n a siem ta lem hlau.

Paula Fredriksen chun hieng hin a hril a:

"Annihai trawngbau ang chun, thonawk tah Isu Krista an hmuh ti ka hriet. Chu chuh anni hril angin a nih. Isu Krista thonawkna chu a hma le hnunga thiltlunghaiin a namnghet a nih. Thonawk tah Isu chu an (Mary-hai rawi) hmu ngei a nih, ka ti naw a; anni lai ka um ve naw leiin. Amiruokchu, Thuthlung Thar Bible suitu ka nina angin, Isu thlana fehai khan hmu chu an nei ti ka hmusuok."

"Mary Magdalene, a unaupa Jacob, Peter le thruoihruoi danghai, khang laia an hmelma Paula khawm tiemin. Hemdea um Isu chu annihai kuomah an lar ngei a. Thina a'nthawk a tho nawk a nih, ti chu finfiena umhai po poin a namnghet a nih," tiin Fredriksen hin a hrilzawm.

Fredriksen el chau ni lovin, khawthlang rama Bible inchuktuhai lai hin, sakhuo dang dang mi-le-sa tiemin, Isu thruoihruoihaiin an kuomah Isu a thonawk hnungin an lar ngei an ti hih, an pawm deu fur a. An suichieng hnung hin Kristien sakhuo an zawm hlak nghe nghe a nih. Hi lei khawm hin Kristien sakhuo chu khawvela sakhaw zuitu hautak a ni hrim bawk.

A thonawk hnungin Isu hi an lar pei thu chieng takin Bible-ah ei hmu a. Ringhla tumhai ta ding khawma ringhla chu a "SUOLNA" a um kher awm nawh. Kristien sungkuoa seilien ngei ngei ta ding khawmin, ringhlana a bang chuong nawh; ei ringna tlawm lei khawm ni ta veng a tih. Amiruokchu, hieng ang hin hang ngaituo sin hrim ei tih.

1. Kristien-hai sukrimsie hlaktu Paula hin ieng leia huoi taka Isu thonawk thu hih khekpui ngam am a nih?  1 Korinth 15:3-8 hang en inla:

"A hmasatakin, ka ihmu ve bawk chu ka hril sawng cheu kha; khanga Krista chu chu Pathien lekha thu hril ang peia ei suolhai leia a thi a, an phum a, Pathien lekha thu ang peiin ni thum nia keithoin a um a.

Kipha kuomah a hung inlar dam kha; chun, sawm le pahnihai kuomah a'n lar nawk a. Chu hnunga chun unau za nga neka tam lai a'n lar nawk a; chuhai laia mi tam lem chu tu chen hin an la dam rawp a; threnkhat ruok chu an in tah a.

Chun, Jacob kuomah an lar nawk a, chu hnung chun tirkohai po po kuomah; chun, a tawptaka chun, a hun nawa pieng ang keima kuomah khawm a'n lar a."

Hi a chunga Paula trawngbau hin, mi pakhat el chau ni loin, mi 500 neka tam kuomah Isu a'n lar hin, ringhlana a sukkien hle. Dan naranin, thuthang (hallucination) khawm a hriltu le hmutu an tam chun, va hmu ve kher tum tral lovin ei lo awi ve el hlak a. Isu thonawk hun lai khan tuisik khawm ei la ni naw leiin, Paula trawngkasuok hi ringzo um tak a nih.

2. Mi dawizep tak, Isu an man lai khawma vawi thum rau inphat hmantu Peter hin, huoi taka Isu a zuk tran nawk el hih, hmu chu a nei ngei ti pawmpui ngam a nih. A thlan vengtuhaiin, 'thruoihruoihaiin thlana inthawkin an inruksuok' tia Pilat/Bawrsap kuoma an intlun thu (Matthai 28:15) ei hriet a. Isu thonawk thu hang hril pap pap el chu, hmelma an tam awm vei tliet leh!

Jerusalema pungkhawmhai hmaah Peter chun, "Isu chu Pathienin a keitho nawk ta hrim a, chu chuh kan reng hin a hretu kan nih (Thilthawhai 2:32)," tiin, a kuoma thruoihruoi mi sawm le pakhat ngir vehai chu hriepuitua hmangin a puong a. Awimawa zawna nei an um awm ei hriet nawh. Khang hun laia a chanchin hrie le ngai phakhaiin, to chipa ringhlana um der loa an lo liempui ta chu, vawisun hin hang ringmaw thut ding a um ta am a nih? Indus Valley civilisation khawm ringhla thrak loin ei tiem chur chur tho a ni naw am a nih.

Thuthlung Thar Bible suitu inlar pakhat Dale Allison chun a lekhabu 'Resurrecting Jesus' ah, sui theina po po le thlir dan dang dang a biethlek hnungin, hieng ang hin ngaidan 4 a suklang:

1. Isu thonawk thu hih Thuvuongva/Nagiruotna (Hallucination) a ni nawna chu, mi tam takin, a hun le ni inkawkal der loa an kuoma Isu inlar thu an hril leiin.

2. Hallucination (Thuvuongva) hi mi tam rakin an sopui ngai nawh. Isu inlar thu hih mi 500 neka tamin an hmu tlat si a.

3. Mithi thonawk thu kher hih, thuthang a um ngai mang nawh. Thuthang el ni lo a, hmutu tam tak an um leiin, Isu thonawkna hi ringhla a um nawh.

4. Ama dotuhai ngeiin Isu thonawk thu an hril ve hin, thonawkna hi a tak a ni zie a suklang. 

Thuthlung Thar suizautu pakhat E.P. Sanders chun, "Fredriksen le mi dang danghai angin ka hriet rawn nawh. Ka pawm dan chun Paula thuhril hih thutak a nih, ka ti ve chawr el," tiin mawlmang takin a hril.

Isu hi mak taka thlana inthawka tho ni lo a, a thruoihruoihai inruk dawk ni sien, chuong thlan vengtu Rome sipaihai chungchang hi hriet ding a um ngei ring a um. Sipai a sin thaw laia inlusu chu khang lai huna khawm khan, hremna chu hmu ngei ding an n'a. Chu el bakah, thruoihruoi dawizep tak takhai hin, Rome sipaihai hang panin, a dam khawm ni ta lo Isu ruong la dinga an pawngpaw huoi ring a um naw bur. 

An leh, Isu ruong chu thruoihruoihai inrukhmang ni sien, iengleia zawng lo am an ni ding chuh! 

Hienghai po po khelah hin, Nangin iengtin am i pawm ve?

Isu hi a thonawk tak takin i hriet am?

Kum 2000 a liem hnung hin, mita hmu thei lohaiin a thonawkna chu iengtin takin am hriefie veng an ta?

Palm Sunday phaa kawtthlera khek hin, Isu hi ei nunah chawimawi a ni phak chie am? 



Mi nun siem thra dingin Isu ei dit a, mani nun ruok chu siem thrat tumna ei nei nawh. 

Post a Comment

Please Select Embedded Mode To Show The Comment System.*

Previous Post Next Post