Tlangvala Inthawk Pa Ngirhmun: Thingtin Par An Vul Thar, Sakhmel Dawn Ka Tuoi Thar Ve Lem Ie!

Kum 1991, May ni 21 Zirtawpni chun, Eden Suolna hrisie paiin, ka hmaa lo pieng tah mihriemhai ang bawka Hremhmun pan ding chun ka hung pieng thla ve hlawl a. Ka pieng le murna ding hi dit thlang thei ni lang chu, a ngur hraichawi ienga damsung kum intawi thlakhla ve tak ding ka nih. Tuisika insieng ta fam chu, dit thlang theina a um nawh. 

Tlangram pa insung, Eden natna lei bawka thlantui fara mani thawra fakna hmun, Krista chengna hlak run insung chu kei di'n buotsaiin a lo um a. Ka chanah vuivaina ding a um nawh ti ka hriet. Eden suolna hrisie ka'n siengpui khawm chu, tuisik ka ni hma hauin Krista chun a mi lo tlak pek nawk thu ka hung hriet ta pei a. Remruottu Pathien hin iengkim hi a nuom danin a rel el hi a lo nih.

Ka khuo hrieta inthawka Naupang Sande Sikul ka kai hlak chu, ka nuna Krista Isu ringna nghet mi siempektu a lo ni zing bawk a. Ka ruolpui tam takhai inringhla rawpna, Piengtharna  chu ka tisa le thlarau hin harsa lo takin a daikai a. Tuk le zan bu ka fak hai, a ieng tak am ka'n thranglienpui, ti ka chieng naw ang bawkin, hun tina Krista chanchin, Insung le Sikula ka ngaithlak le, nun inuluk taka, suol tieng nghal lo dinga thununna ka tuokhai khan, a ienglai tak khan am Krista ah ringna nghet a mi lo siempek, ti ka zuk mal thlier thiem naw zing laiin, Timothy'n a nu Lois le a pi Unice inchuktirna a pethmang san naw ang khan ka hung seilien niin ka'n hriet a. Lang thei thilah sungkuo ropui nei naw inlang khawm, Pathien sandamna thuah nun hadam tak kan suokpui lei chun, kan run inrieng chu, Van khuo le tui ni dinga mi buotsaitu a lo nih.

TLANGVAL: Taksabung a hung puitling a, tisa chakna dam, mani thuditna dam, mania ngir nuomna dam a hung um a. Tleirawl thisen lum laia duthusamhai khawm, a ngil a nganga hril ding chun a ho vieu el dim? Taksa lum thra pangngai tak tlangval duthusam chu, mani khumlaizawl ngeia tu hrilbuoi theilo ding kawppui zalpui a ni awm ie. High School ka lutpui thren le ruol tam takin chu duthusam chu an mi lo hlep ta hrim a. Ka kum ka ngaituo rawp hlak a, sawrkar sin zawng leia Kristien sungkuo ka siem tumna hi inhnu naw raw seh! tiin thutlukna ka siem ta hrim kha a lo nih.

Diktak chun, kum 20 ka sir khan kum 70 dam dingin ka'n buotsai a. Ka tlung le tlung naw chu chungtieng rorelna a nih. Kum 50 vel hun nei angin ka lan ngai a. Ieng leh khaw leh, kum 30 hmaa Pathien malsawmna nau lutir nei ka nuom, tiin ka hril rawp a. Amiruokchu, hun tam lem lekha inchuknaa hmang bawk si, sawrkar sin duthusam hang hmu naw chu, tlawma lak ding chun tlawm um tak a nih. Mihriem remruot le duthusam po po a kim naw dingzie ka hrietchieng hle tho bawk a, duthusam a kim naw khawma, a dawta bek tiin ka'n buotsai tung pei a.

Sin zawngna tieng exam ka hei hlawsam zut zut a, duthusam deu hlek sin zuk hmu ve el dinga kan ngai laiin kum 28 ka lo tling nawk tah. Pawl 11 ka sir china inthawk ta hrim khan, ka pawimaw po po intuok thei naw lang khawm, iemani tawk kan phuhruk thei a. MA History ka zo a, NET hlak chu "a teu de aw...." ti ngawtin ka tling naw tung pei bawk. Zirtirtu sin thaw nuom ka ni leiin kum 2016 a NCERT LDC Graduate Level exam ka tling ve khawm hnawl tawp kha ka ni hrim a. Plan A ka hlawsam leh tiin Plan B dingin B.ED ka'n chuk nawk a. Assam TET le CTET chu 60% chung vawngin ka zo thei a. Plan B chu ka hringnuna dingin a chiengkuong lemin a'n lang tah.

Kum 2014, ka Graduate zo hlim khan Internet khawvel ka lutchil ve tran a. Mi angin mobile changkang ka hmang phak naw a. Kum tin Mizoram le Manipur ST scholarship ka hni ve hlak a. Tlawm te tea ka'n khawl ve neu neu chu intlingkhawmin Android Smart Phone ka hei nei ve thei hlau a. December 2015 khan Jio Revolution a hung um a. Internet dit tawka hmang thei a ni tah. Laptop secondhand ka unaupa mi pek chu hmangin Blog, Website le Youtube ka lutchil a. 

Pathien malsawmna dawngin ka beisei nekin ka hlawtling a, kum 20 chuong lekha ka'n chuk hnung khawma sumhnar ka la'n chuk dawk naw laiin, kum khat hnungah Internet khawvelah sum siem dan ka hriet a, kum 2017 a inthawk khan Google products le Ads Publisher dang danga inthawkin thawsuok ka nei tran a. Kum January 2018- December 2019 sung khan lekha inchuk pumin Google a'nthawk USD $ 1691 ka thawsuok a, ka uongpui hle. Ka tarlang kherna san chu, harsat leia nuom anga lekha inchuk thei naw khawmin, lampui ei dap chun a lo inhawng pei a. Pawl 12 hai zo ta hnung lem hin chu, mani inenkawl thei a ni tah. Sin ruok chu a zawng pei pei ta a nih.

PAPUI: Kum 2019 kum tawp chun state le central a mi Teacher Eligibility Test ka hung passed ta a. Pathien zarin sawrkar sin chu nei hrim hrim dingah kan ngai a, amiruokchu ka duthusam a ni kher awm nawh. Ka tlangval huna ka zalen tawpna ding tiin, kum 2019 Christmas chu Aizawl ah ka hmang a, kum thar hmang dingin Lungthulien ka pan nawk a. Kum 2020 January thla laihawl vel, kum 29 ka tling hma hret chun Silchar hmunah a ruk ngatin nuhmei ka thruoi a. Ka inhluo chiterekah bit mamin, Covid19 Total Lockdown po po kan hmang zo nghe nghe.

Kohran dan anga innei hi a thra ka ti hle a. Amiruokchu, Western Culture le Kristien sakhuo herrem inneina hi ka ngaihlu lem nawh. Pi le pu dan anga inneina, Kristien zakhuo le herrem ni lem sien chu, Hmar hnam nunphung pholang lem a tih. A thu hrimah, Kohran dan hi chu nuhmei pasal thila la'n sukpawrche lohai ta dinga chawimawina hlu niin ka hriet a. Tlawma ramri lo kan tahai hin chu, inchupui naw hram inla nuom a um. 

November ni 5 chun naulutir nuhmeite ka nei ve ta der el. A hming ding ka phuok sa diem, famtah ka nu hming le, ka hnam hming inputtir ka sak sa chu chawiin Hospital kan lut a. Nuhmeite a hung pieng a, sap hming (English) inthrangtir dingin an mi ti ta rawp el. "Kei hi Hmar ka ni a, a nu khawm Hmar, Sap trawng khera inko a ngai nawh, sap hming kan put khawm hi thlak ka nuom dep dep zing laiah," tiin thu ka sut nuom ta naw a. Ka naunu hming dingin Sawng Neichawng ka sak tah a nih. 

FAKZAWNGNA: Ka hril tah angin, Internet khawvelah ka hun tam lem ka hmang a. Inchuklai ka ni zing laiin sunghai pawisa thawn let char char thei khawpa sin thaw ka nih. Ka hlawsuok rawn, ka tina tieng ni lovin, ka'n todel el khelah, trum tam tak ka sunghai ka thrangpui let thei. Self Support Student hi a thrat lai zingin lekha tieng baksamna a um thei; tum insang tak nei ta ding chun ka hrilmawi nawh. 

Pathien malsawmna dawngin, sawrkar sin khawm a bo naw tawkin ka hmu ve nuol ta a. Ka hril tah angin, zirtirtu sin thaw ka nuom a. Thawkna hmun chen ka dit uluk a. Ka hringnuna ding chun, Officer sin thawa vairam pilrila umhmang dai hi ka'n hawk naw. Hi ka hringnun, vawi khat chau um ding hi Mizoram-a hmangral ka nuom a. Amiruokchu, nuhmei ka nei hnungin inbengbelna ding hi a chieng chau a. Chu dungzui chun umhmun nghet ka rem tah a nih. 

Kum 2020 September thla khan Assam sawrkar hnuoiah Upper Primary Teacher appoinment pekin ka um a. Posting le Medium chungchangah Elementary Education Director Dr. Bijoya Choudhury, ACS ka zu hmu trumin, "zingah Recruitment a suok nawk ding," tiin a mi lo kawkhmu hlau a. Ka Apply nawk a, February ni 5, 2021 khan Appoinment Order a suok a. Directorate of Elementary Education (DEE) hnuoiah Lower Primary Teacher (Permanent), Saisel le, SSA hnuoiah Upper Primary Teacher (Contractual), Muoltluong ka hmu nawk hlau a. A hnaina lem Saisel hi February ni 9 khan ka thawk tran. 

Permanent le Contractual hi a danglamna taluo a um naw a. India ramah Old Pension Scheme (OPS) a bo ta a, New Pension Scheme (NPS) anga a fe hnung hin, Retirement (chawl) hunga hamthratna hi kum 2021 chena hin ei la hmelhriet tak tak naw a. NPS Manual kha ei tiem khawm a, a tak taka pension an la um naw leiin, thu chau a la ni hri a, mi iemani zat NPS hnuoiah an pension pha chieng a tih. 
A tawi zawngin, Assam Education Department hnuoia SSA Contractual sin thawhai hin NPS an nei naw a. Amiruokchu, Contributory Provision Fund (CPF) le Provident Fund an nei a. Kum 60 chen an thawk thei. Ka fakzawngna ngirhmun ka hang hril kuol ta duoi a ni chu. 

Chun, Information & Communication tieng ka mimalin website le YouTube channel ka enkawl nuol a. Zirtirtu sin nek hmanin inhawi ka ti lem. Ka mihriem mizie hrimah, Independent Work (threka sin) thiem chi ka ni a. Aim-in-Life hril dinga an mi ti chang khawm hin, Officer ka ti nuom ngai naw a. 'Mi hlawtling tak' tiin ka dawn hlak a. Hlawtling le hlawsam ruok chu ei inkhi dan inang naw nih.

Thingtin Par An Vul Thar, Sakhmel Dawn Ka Tuoi Thar Ve Lem Ie!

A tlangpuiin Pieng Kum le Certificate Age hran ei nei fur a. Kum hi indikin indik naw sien khawm, hmel ma hin kum zat a hrilfie. Certificate-ah kum 20 in inziek naupang inla khawm, khakhmul a'n truot zet pha chu, hrilfiena dang ngai naw nih. Ka Certificate kum chun kum 1993 anga pieng ka nih. Amiruokchu, ka hringnunah ruohmangna (plan) ka siem reng rengin ka kum indik hmangin ka hisap hlak; hratna leiin kum 70 ti ziek a ni tlat si.

Kha chen khah hnerhmul khawm nei ngailo ka ni ve a. Ka'n hnar ve deu leiin a uma sun hi ka hla a, met lovin ka tan hlak. Kum a hung tam pei a, hnerhmu le khakhmul chu lungngai ding a um awzawng ta nawh. 

Tlangval laia inper zak zak, inti tlangram mi deu kha, ka papui hnungin ram ka hei suok nawk chu, hawiher a dang zai el!

Kum 2021 fur ei chuongkai a, thilsiem danghai chun dawn thar an lak a. Ni le thla khawmin an hunbi an inhmang nawh. Nang le kei, ei sakhmel ruok chu, siemtharna um lovin kum tinin Putar/Pitar hlaw dingin make-up uluk tawk leh ei Mangthra pei a ni hih....

Post a Comment

Please Select Embedded Mode To Show The Comment System.*

Previous Post Next Post